“Meedenkers vermomd als tegendenkers”

Vrijwel iedereen heeft er één in zijn team zitten: een tegendenker. Iemand die bij ieder voorstel bezwaren heeft; die bij iedere oplossing weer een nieuw probleem weet te bedenken. Vaak zuigen zij de positieve energie uit je en leidt het tot verzuchtende gedachten als “Het is ook nooit goed”. Maar weet je, tegendenkers zijn eigenlijk vermomde meedenkers: jij herkent ze niet als constructief. Hoe kan jij hen als leidinggevende ontmaskeren, zodat zij een positieve kracht gaan worden?

Stap 1: Herken je eigen weerstand
Waarom frustreert die tegendenker jou? Jij wilt iets bereiken, iets constructiefs. En die andere herkent dat niet. Jij voelt je niet gezien in je positieve bedoelingen en intenties. Dat roept weerstand bij je op. Jij denkt bijvoorbeeld: “Daar heb je háár weer!”. Als je dat ervaart, weet dan dat de ander dat net zo ervaart. Weerstand roept namelijk weerstand op. Dus het heeft geen zin om daarin te blijven hangen. Hoe stap je daar overheen? Hoe doorbreek je de spiraal?

Stap 2: Ga uit van positieve intenties
De spiegel werkt ook de andere kant op: als jij zaken vanuit de beste intenties doet, mag je ervan uitgaan dat het ook voor de ander geldt. Wat zou er gebeuren als je er vanuit gaat dat achter ieder bezwaar tegen jouw plan een goed idee ligt? Wat zou er gebeuren als je er vanuit gaat dat de ander je wilt behoeden voor een mislukking door een probleem te signaleren in jouw oplossing? Als je gelooft dat iedereen constructief wil zijn, zie je weerstand niet als tegenstand, maar als een frustratie van iets positiefs.

Stap 3: Reflecteer op het bezwaar
Om weerstand te doorbreken is het nodig om eerst de ander te horen. Dat doe je door een reflectie te geven: geef in je eigen bewoordingen eenvoudig terug wat de ander tegen je zegt. Laat merken dat je het bezwaar gehoord hebt. Laat horen dat jij de teleurstelling gezien hebt. Dan voelt dat ander zich gezien, gehoord en serieus genomen in diens frustratie. De spanning is eruit en je kan de volgende stap zetten.

Stap 4: Keer het om met een vraag
Vervolgens vraag je wat maakt dat het probleem voor de ander zo belangrijk is. Die vraag haalt naar boven wat iemand in essentie wil bijdragen. Wat wil de ander bereiken en waarom? Daarin zitten zaken die van waarde zijn, die je kan erkennen en benutten. Als je het zo weet te keren en bij de constructieve intenties van de ander kan aansluiten, heb je de tegendenker ontmaskert als een meedenker.

Veranker het in je aanpak
Sommige mensen zijn notoire tegendenkers. Dan is hun houding niet met één gesprek definitief veranderd. Soms is het hardnekkig omdat het in de cultuur van een team lijkt te zitten. Als je dan toch stug blijft volhouden en de waarderende aanpak blijft toepassen, gaat het zich keren en sneller dan je voor mogelijk had gehouden. Dat bewijzen de resultaten die deelnemers aan mijn programma “Waarderend Leiderschap in het onderwijs” boeken. Door er in de praktijk op verschillende manieren mee aan de slag te gaan en er regelmatig samen op te reflecteren, verankeren zij het in hun aanpak en creëren zij steeds meer meedenkers op school. Wil jij dat ook? Dan kan je vanaf 5 februari 2016 weer meedoen met de volgende groep. Je bent van harte welkom.

Wil je reageren op deze blog? Laat je reactie dan hieronder achter.