“Vragen? Check in welke stand je staat!”

In de eerste bijeenkomst van het programma Waarderend Leiderschap in het Onderwijs komt altijd de uitleg van de theorie aan bod. Ik vind het altijd heerlijk om daarover te vertellen en zit dan helemaal in mijn element. Natuurlijk krijg je dan de nodige vragen en daar ga ik graag op in. De laatste keer pakte ik dat bij een specifieke vraag evenwel niet zo handig aan. Ik stapte met beide benen in een valkuil waar ik eerder ben in gestapt. Blijkbaar had ik dat nodig om te snappen waar de crux zat. En ik denk dat jij dat wellicht ook wel zal herkennen: dat je soms op het verkeerde been staat als je een vraag krijgt. Wat doe je dan?

Waarom stelde ik toch geen wedervraag?
Tijdens de uitleg van de principes achter Waarderend Onderzoeken kreeg ik de vraag hoe ik om zou gaan met een groep docenten die weerstand hadden om een probleem onderling op te lossen. De vraag ontving ik als: hier heb je een voorbeeld en ik ben benieuwd hoe je daar de theorie op toepast. Vanuit dat perspectief ging ik antwoord geven en kwam ik met een vertaling naar de praktijk. “Dat hebben we al gedaan…” werd er gereageerd. Vervolgens ging ik door met aanvullende adviezen, maar kwamen we er niet lekker uit. Er werd steeds weer iets nieuws opgeworpen en dat was vanuit de positie van de cursisten volkomen logisch. Door mijn aanpak kostte het de nodige tijd en achteraf vroeg ik mij af waarom ik niet eerst meer vragen gesteld had over de casus, want dat doe ik normaal toch ook? Hoe kon ik nu zo doorgaan in de stand van uitleggen? Een stand waarin ik in een eerdere workshop zelfs doorschoot in ronduit overtuigen? Waar bleef ik met mijn ‘practice what you preach’?

Waarom onderzoek ik dat in een gesprek beter?
Zo langzamerhand ben ik er wel meer van overtuigd geraakt: wat er ook gebeurt, blijf trouw aan de principes van Waarderend Leiderschap. Als je een verkeerde afslag neemt, gewoon weer terug op het spoor komen. Dus bovenstaande vraag ging ik vanuit de andere invalshoek benaderen. Hoe komt het dat ik in andere gesprekken juist de situatie nauwgezet onderzoek, zodat mensen veel meer zelf tot ontdekking komen en eventuele adviezen goed aansluiten? In coachingsgesprekken staat nooit de theorie centraal, maar de praktijk van de ander. Het is dan heel makkelijk om met mijn aandacht bij diens vraagstuk en situatie te zijn. Ik sta dan niet in de stand om een verhaal te zenden, maar om een verhaal te ontvangen. Dat gebeurt in volle nieuwsgierigheid met bijpassende vragen en reflecties. Tijdens de trainingsdag stond ik in de ‘uitlegstand’ en ontving ik een vraag als een vraag om meer uitleg, terwijl het eigenlijk een coachingsvraag was die het verdiende om vanuit de ‘onderzoeksstand’ onderzocht te worden. Toen ik de vraag kreeg, had ik dus even moeten checken in welke stand ik stond en of die passend was bij de vraag.

Waarom is dit verhaal relevant voor schoolleiders?
Dit verhaal is relevant omdat jullie volgens mij wel herkennen dat je soms op het verkeerde been staat als je overvallen wordt door een vraag. Regelmatig loop je door de school en ben je bezig met de waan van de dag. Je bent weer eens iets aan het oplossen en opeens komt er een leerkracht of ouder met een vraag. Die behandel je vanzelfsprekend vanuit de oplossingsmodus waar je in staat. Voor je het weet heb je vanuit een reflex antwoord gegeven. Vaak kom je er dan achteraf achter dat het toch handiger was geweest om er even de tijd voor te nemen. Was het niet om meer over de achtergrond te weten, dan is het wel om ervoor te zorgen dat die aap niet van hun schouder op jouw schouder sprong.

Hoe kom je in de juiste stand?
De kunst is derhalve om bij iedere vraag even een paar seconden te nemen. Het hoeft helemaal niet lang te duren en de ander zal het nauwelijks doorhebben. Stel even vast wat de essentie van de vraag is die je krijgt en of jouw huidige toestand passend is om die te beantwoorden. Als dat niet matcht, ben je dan in staat om de schakeling te maken? Of is het handiger om het even te parkeren en er later op terug te komen? Want dat is wat ik had moeten doen. Even de vraag parkeren, het verhaal van de theorie afmaken en er daarna op terugkomen. Dan had ik de situatie onderzocht en met wedervragen de deelnemers aan de slag gezet met het toepassen van de theorie. Daarvoor moet ik de volgende keer wel even die paar tellen de tijd nemen. Paradoxaal genoeg schelen die paar seconden een hoop tijd. En dat geldt waarschijnlijk ook voor jou.

Wil je reageren op deze blog? Laat je reactie dan hieronder achter.

Deel deze blog met je netwerk