Hoe benut je de Corona-veerkracht van je team?

Sinds gisteren is ook de zomervakantie voor de regio midden voorbij en gaan alle leerlingen in heel Nederland weer naar school. Aan de ene kant is iedereen weer blij om al die gezichten te zien en om weer zoveel mogelijk live onderwijs te verzorgen. Aan de andere kant horen we de eerste zorgen over de impact van maatregelen, de beschikbaarheid van docenten en leerkrachten en de gevolgen ervan voor de werkdruk. Waar aan het begin van de lockdown de focus lag bij wat er allemaal mogelijk is om onderwijs op afstand te verzorgen, lijkt nu de focus weer te verschuiven naar wat er allemaal mis kan gaan in de komende periode. Aan de ene kant is dat heel begrijpelijk. Aan de andere kant is het zonde als we vanuit die zorgen de verworvenheden verliezen van de periode die achter ons ligt. Hoe behoudt en benut je de veerkracht die jouw team gedurende de lockdown heeft laten zien?

In crisis kan het beste in teams naar bovenkomen
Voor en na de vakantie heb ik veel verschillende schoolleiders gesproken. Wat daarbij opvallend is, is dat zij allemaal stuk voor stuk trots zijn op hoe hun team in de afgelopen periode de schouders eronder heeft gezet en het onderwijs heeft verzorgd. Er zijn ongekende krachten en kwaliteiten naar boven gekomen. Daarnaast was de sfeer en de samenwerking in de teams uitstekend. Dat in crisis het beste in teams naar bovenkomt, zien wij vaker. Het gaat dan vooral om acute situaties die zich voordoen. Want bij langslepende problemen zien we juist dat ‘gedoe’ doorettert en mensen hun minst mooie kant kunnen laten zien. Wat maakt nu dat bij acute crisissituaties mensen in hun samenwerking floreren?

Er is urgentiebesef en focus
Als zich een acute crisis voordoet, is er geen tijd voor gedoe. Iedereen is zich bewust van de urgentie en er is focus: het is overduidelijk wat belangrijk is en waar de aandacht naar uit moet gaan. Toen tijdens de lockdown duidelijk werd dat het reguliere onderwijs niet meer mogelijk was, verlegde iedereen de focus naar het verzorgen van onderwijs op afstand. Teams staken de koppen bij elkaar, bespraken wat de belangrijkste zaken waren, maakten afspraken en gingen aan de slag om alles anders te organiseren. Binnen een of twee dagen waren de eerste besluiten genomen, waren ouders op de hoogte gesteld en konden leerlingen aan de slag.

We vragen ons af: Hoe dan wel?
In een crisissituatie is het bovendien duidelijk dat de manier waarop we iets normaal zouden doen, op dat moment onmogelijk is. Als er deuren gesloten worden, gaan we automatisch op zoek naar andere mogelijkheden. Het heeft geen zin om te klagen dat iets niet meer kan. Het heeft alleen zin om bezig te zijn met de vraag: Hoe dan wel? Juist als we geconfronteerd worden met beperkingen, komt onze creativiteit naar boven. Dat blijkt onder meer aan de grote diversiteit tussen scholen in de aanpak van onderwijs op afstand. Er bleek een grote rijkdom aan ideeën aanwezig te zijn.

We zijn tolerant naar elkaar en helpen elkaar
Wat bovendien opvallend is, is dat we in crisissituaties vaak meer van elkaar accepteren. Aan de ene kant stappen we iets makkelijker over kleine irritaties heen, omdat die onbelangrijk zijn in het licht van de situatie. Aan de andere kant accepteren we ook makkelijker dat dingen niet direct lukken of moeilijker zijn voor mensen als de omstandigheden uitzonderlijk zijn. We kunnen daar makkelijker begrip voor opbrengen en compassie tonen. Die collega die bijvoorbeeld minder sterk is met digitale middelen, die helpen we. Het ligt sowieso in onze natuur om elkaar bij te staan, betoogt Rutger Bregman in zijn boek “De meeste mensen deugen” en hij staaft dat met diverse voorbeelden. Recent zien we dat terug in de onderlinge solidariteit bij de bevolking van Beiroet.

En het kan ook als er geen crisis is
Waarderende Leiders weten dat we helemaal geen crisis nodig hebben om het beste in ons naar boven te halen. Die richten de aandacht van mensen met hun vragen en verleggen zo de focus naar wat belangrijk is. Dat is helpend in iedere situatie. Daarnaast nodigen Waarderende Leiders anderen uit om te kijken naar de wel-kant van zaken. Zij tonen begrip voor de frustraties die mensen ervaren, dat bepaalde zaken niet mogelijk zijn, waarna ze zich vervolgens hardop afvragen hoe het dan wel zou kunnen. Bovendien tonen ze compassie als zaken niet direct lukken. Ze zijn geduldig met mensen. Ze accepteren dat zaken nu even zo zijn, zonder te accepteren dat ze zo blijven.

Die veerkracht hebben we nodig de komende tijd
Wat eerst een acute crisis was, lijkt nu meer een langslepend gedoe te worden. Dat merken we ook aan de irritaties in de maatschappij over diverse maatregelen en aan de zorgen die de nodige mensen hebben. Ook in het onderwijs zijn we weer bezig met de vraag: wat als het misgaat? Dan hebben we leiders nodig die vertrouwen uitstralen en ons eraan herinneren wat we eerder gepresteerd hebben. Die geloven in de veerkracht van hun team. Die focus aanbrengen en ons bewust maken van wat echt belangrijk is. Die het lef hebben om deuren dicht te gooien en uitnodigen om in mogelijkheden te denken en compassie voor elkaar te hebben. Die met kaders de beperkingen schetsen die richting geven en uitnodigen tot creativiteit en ideeën.

Deel deze pagina met je netwerk: