Als het tijdens de workshops gaat over het motiveren van medewerkers, dan geven deelnemers weleens aan dat het voelt als het trekken aan een dood paard. “Moet je ook niet doen,” zeg ik dan. “Een dood paard, daar moet je een vuurtje onder stoken!” Dan komt het in beweging en merk je dat het helemaal niet dood is. Hoe dat werkt, leg ik graag even uit.

Er is leven
Echt waar, ik ben in al die tijd dat ik voor het onderwijs werk nog geen dood paard tegengekomen. Iedereen die ik heb ontmoet, heeft een kloppend hart. Een hart dat uitgaat naar de leerlingen; en van waaruit men het beste met hen voor heeft. Eerlijk gezegd vind ik het ook een denigrerende term die vooral iets zegt over de enorme frustratie van de leider die het zo ervaart. Je wilt iets bereiken, iets veranderen, iets ontwikkelen. En dan is het uitermate demotiverend als je merkt dat je er geen enkele beweging in krijgt.

Je begon zelf met trekken  
Omdat de opmerking meer zegt over degene die het zo ervaart, is het goed om eens in de spiegel te kijken. En wees eens eerlijk, was jij niet stiekem zelf degene die begon met trekken? Want dat is meestal het geval met leiders die heel graag iets willen en merken dat het niet vanzelf gaat. Als je dan gaat trekken, gaat de ander terugtrekken. Als je gaat duwen, gaat de ander terugduwen. Dat is een logische verband: actie is reactie. Mensen willen niet bewogen worden. Zij willen zelf bepalen hoe, wanneer en waarnaartoe zij gaan bewegen.

Eerst lucht geven
Mensen die niet gemotiveerd zijn, hebben zich teruggetrokken. Als je toch een vergelijking maakt met dieren, stel je dan voor waarom die zich terugtrekken in hun hol. Die wachten tot het veilig is. Dus die medewerkers laten zich pas weer zien, als jij hen de ruimte geeft. Dat begint met toestaan dat de ander er nog niet aan toe is. “Je hoeft niets.” Er hoeft nog niets te gebeuren. Dat geeft lucht. En lucht is essentieel als je iemands vuur wilt ontsteken.

Hoe je het vuur ontsteekt
Een van de leiders uit het programma Waarderend Leiderschap had een medewerker waarvan hij zich afvroeg wat hem bewoog. Hij kon geen passie bij hem bespeuren. Het functioneringsgesprek is hij begonnen met de vraag: “Kan je mij het verhaal vertellen van het moment waarop de twinkeling in jouw ogen kwam toen je bezig was met de ontwikkeling van een kind.” De leerkracht ging recht opzitten, stak van wal en de twinkeling kwam in zijn ogen. De vonk sloeg over en gaandeweg raakte hij in vuur en vlam. Ineens wist hij wat hij wilde gaan doen. Hij ging bij collega’s kijken en nog veel meer. En het enige dat de schoolleider gedaan had, was het vuurtje aansteken met een waarderende vraag.

Heb jij een casus waarin jij je afvraagt hoe je iemand weer in vuur en vlam kan krijgen? Dan mag je dat delen onderaan de blog. Andere reacties zijn ook welkom.

Deel deze blog met je netwerk.