“Ik moet wel mijn grenzen aangeven!”

door | mrt 26, 2019 | Blog | 0 Reacties

Bovenstaande kreet wordt met enige regelmaat gebruikt door mensen in het onderwijs die er even helemaal doorheen zitten. Die tegen een burn-out of overspannenheid aanzitten, of juist daarvan terugkomen en midden in een re-integratietraject zitten. Hoewel het stellen van grenzen natuurlijk een legitieme behoefte is, leidt deze kreet vaak bij anderen tot irritatie en heeft het ook nog wel eens een averechts effect. Dan gaan anderen alsnog over die grenzen heen. Hoe komt dat en wat kan je anders doen?

In het onderwijs werken idealisten
Onlangs stelde iemand in een workshop: “Jij bent wel heel idealistisch.” “Dat klopt”, was mijn reactie. Ik had daaraantoe kunnen voegen: “En jij ook, want anders was je niet zo teleurgesteld!” Want vrijwel alle mensen in het onderwijs hebben gemeen dat zij daadwerkelijk iets voor leerlingen willen betekenen. Zij willen hen echt iets meegeven. Op weg helpen in het leven. Het verschil voor hen maken. Daarvoor zijn ze ook op de juiste plek, want als leerkracht of docent heb je veel invloed op het leren van leerlingen en als schoolleider heb je veel invloed op de leercultuur in de school. Juist vanuit die drive kom je de nodige frustraties tegen als zaken even niet gaan zoals je wilt. 

Die tegen grenzen aanlopen
Als zaken niet gaan zoals we willen, hebben we de neiging om te volharden in onze zienswijze en onze aanpak. We houden de focus op helpen en we schieten door in bemoeien en alles voor anderen willen oplossen. We houden de focus op alles dat moet gebeuren en schieten door in nog harder gaan werken. We vinden dat zaken moeten kloppen en schieten door in perfectionisme. Daardoor vergroten we onze frustratie omdat zaken niet gaan veranderen als je meer van hetzelfde gaat doen. We lopen hard tegen onze grenzen aan. En dan ontstaat de behoefte om onze grenzen aan te geven, zeker als anderen met verzoeken komen. Dan reageren we met: “Ik kan dit er nu niet bij hebben.” Of: “Ik moet nu echt goed voor mijzelf gaan zorgen.”

En de focus op onmacht leggen
Door de ander te confronteren met onze onmacht, geven we die onmacht door. Die ander kan er niets mee. En dat roept irritatie en wrevel op. Die krijgt het gevoel alsof hij of zij iets onbehoorlijks heeft gevraagd. Vanuit die irritatie kunnen zij ook de neiging krijgen om door te schieten in hun aanpak, waardoor een zichzelf onderhoudend patroon ontstaat waarin iedereen zich naar voelt. Wat er vanuit waarderend perspectief gebeurt, is dat je met het aangeven van de grens de focus legt op een ‘niet-ding’. En alles wat je aandacht geeft groeit, dus de aandacht voor wat er niet mogelijk is vergroot de gevoelens van onmacht en incompetentie. De aandacht voor de grens, zorgt dat mensen het gaan opzoeken.

Grenzen aangeven

Als je nu eens je idealen deelt
Vanuit het waarderend perspectief verleggen we juist de aandacht naar de ‘wel-kant’ van zaken. Dan gaat het om datgene waar je het oorspronkelijk allemaal om te doen was. Wat je graag zou willen bereiken met de leerkrachten en docenten. Hoe je idealiter zou willen samenwerken. Wat je graag zou willen bereiken met kinderen. Hoe je idealiter onderwijs wil geven. Wanneer je je dromen en idealen deelt, dan zijn mensen veel meer bereid om met je mee te denken en oplossingen te zoeken dan wanneer je je grenzen aangeeft. Als je je behoefte deelt en vertelt wat je wel wilt, gaan mensen veel eerder met je op zoek naar de mogelijkheden.

Bijvoorbeeld in de situatie waarin een leerkracht of ouder je overvalt over een probleem en op jouw oplossingsgerichtheid een beroep doet: “Je wilt nu een oplossing van mij horen. Ik vind het te belangrijk om dit tussen neus en lippen door te bespreken. Ik wil graag een moment hebben om het er rustig met je over te hebben. En dan ben ik ook zeer benieuwd naar wat voor oplossingen je zelf bedacht hebt. Daar heb je ongetwijfeld goede ideeën bij en ik ben daar zeer nieuwsgierig naar.” Dat is toch ook veel fijner en leuker om te doen dan om je grenzen aan te geven?

Dan ga je de juiste grenzen verleggen
Het mooie is, vanuit de focus op de ‘wel-kant’ gebeurt er iets heel anders met je grenzen. Dan zie je namelijk dat die lagen bij beperkingen die je jezelf oplegde terwijl die er helemaal niet hoeven te zijn. Hoezo moest je zaken alleen oplossen? Stap de grens over om hulp te vragen en te delegeren. Hoezo moet je alles voor anderen oplossen? Stap de grens over om hen vertrouwen te geven en het in hun eigen handen te laten. Hoezo moet je slaafs de methode volgen? Stap de grens over om er meester van te worden. Hoezo moet er gedaan worden wat op het programma staat? Stap de grens over om te kiezen voor wat nu echt belangrijk is.

Dat vraagt lef en moed. Als dat spannend voelt, dan sta je op het punt om de juiste grens te verleggen. Het is precies wat je nodig hebt om je idealen te realiseren. En misschien nog veel meer, want vanuit het perspectief van de ‘wel-kant’ lijken de mogelijkheden soms grenzeloos.

 

Wil je reageren op dit blog? Laat je reactie dan hieronder achter.

Deel deze pagina met je netwerk:

Gratis E-book “Minder hard werken, meer resultaat”:

Vul hieronder je gegevens in en je ontvangt per omgaande het e-book "Minder hard werken, meer resultaat. Het effect van waarderende functioneringsgesprekken in het onderwijs". Tevens ontvang je nadat je het complete waardevolle e-book hebt ontvangen gratis tips via het e-zine "Schrift voor schitterende scholen".

Ja! Ik wil graag Waarderende functioneringsgesprekken met leerkrachten in mijn school. En ontvang graag mijn exemplaar
van het e-book.
dit veld niet invullen s.v.p.

Agenda

START DATAProgramma Waarderend Leiderschap in het Onderwijs

* Vrijdag 13 september 2024
Locatie: omgeving Eindhoven

* Donderdag 19 september 2024
Locatie: Nieuw-Westert in Egmond-Binnen

* Vrijdag 20 september 2024
Locatie: StayOkay in Dordrecht

* Donderdag 26 september 2024
Locatie: omgeving Zwolle