“Het realisme van de normaalverdeling”
Misschien heb je het door, misschien ook niet: wij maken in het onderwijs veelvuldig gebruik van de ‘normaalverdeling.’ Dat is de statistische beschrijving die weergeeft hoe zaken in een groep mensen onder normale omstandigheden verdeeld zijn. Soms is deze nuttig, soms wordt deze mijns inziens ten onrechte gebruikt en soms wordt deze niet gebruikt terwijl het ons zou kunnen helpen om zaken in perspectief te zien. Juist in deze tijd waarin het lijkt dat negatief nieuws de norm wordt.
Wat de normaalverdeling beschrijft
De normaalverdeling beschrijft hoe bepaald eigenschappen, kenmerken, of scores in een bepaalde groep symmetrisch verdeeld zijn rond het gemiddelde. De grootste groep bevindt zich binnen de marge van 1 standaardafwijking: 68,2%. Dat is de grote groep mensen die gemiddeld scoren. Dan hebben we een kleinere groep die 1 à 2 standaarddeviaties afwijkt (2 x 13,6%). Deze mensen scoren ruim boven of onder het gemiddelde. Tenslotte is er nog een kleine groep die meer dan 2 keer de standaarddeviatie afwijkt (2 x 2,3 %). Dat zijn de extremen, zowel in negatieve als in positieve zin.
Hoe de normaalverdeling in het onderwijs wordt gebruikt
De scores van de citotoetsen zijn gebaseerd op de normaalverdeling. Kinderen worden zo vergeleken met hun leeftijdsgenoten. Dat is aan de ene kant best interessante informatie, omdat het bijvoorbeeld helpt om te differentiëren. Je ziet welke kinderen iets gemakkelijk afgaat vergeleken met hun leeftijdgenoten en welke kinderen ergens meer moeite mee hebben. Het wordt tricky als we er vervolgens een norm aan gaan hangen en erop gaan (be)oordelen. Hoe belangrijk is het om te weten dat je nog steeds in de onderste ‘e-score’ zit? Of is het veel interessanter om jezelf te vergelijken met jezelf en te zien welke progressie, welke leerwinst, je hebt geboekt. Wanneer vervolgens scholen worden afgerekend bij een te lage gemiddelde score op de cito-eindtoets, zijn wij wat mij betreft met statistische onzinnigheid bezig. Het gaat om een beschrijving van een tendens rond het gemiddelde. Er zullen altijd scholen zijn die lager scoren of hoger. Het zegt weinig over de kwaliteit van het onderwijs, omdat het niets zegt over leerwinst en wat er gedaan is om dat voor elkaar te krijgen.
De normaalverdeling en het nieuws
Gebeurtenissen en prestaties zijn over het algemeen nieuwswaardig als zij sterk afwijken van het gemiddelde, als het niet normaal is. Hoe sterker het afwijkt, hoe interessanter. In een jaar waarin vooral de onderste 2,4% aan bod komt, voelen wij een sterk negatieve teneur. De NOS heeft dat onderkend en verzamelt nu standaard ieder weekend positief nieuws van de hele week bij elkaar om je daar in één nieuwsitem in de app mee te overspoelen. Een loffelijk initiatief om ons gevoel gunstiger te stemmen en de kijk op de wereld realistischer te maken door het perspectief. Niettemin blijven het extremen en lezen wij in het nieuws weinig over onze dagelijkse wereld.
Hoe de normaalverdeling relativerend werkt
Als je wilt weten hoe het echt zit met de wereld, kijk dan om je heen. Dan zie je dat het overgrote deel van onze maatschappij bestaat uit fatsoenlijke en aardige mensen. Dat geldt voor zeker meer dan 80% van de mensen. Jan Terlouws verhaal over het touwtje uit de brievenbus, gaat wat mij betreft over een vertekende heimwee. De touwtjes hingen eruit in een tijd dat moeders minder werkten en geen zin hadden om steeds die deur voor de kinderen open te doen. Dat er minder touwtjes hangen is geen teken van wantrouwen in elkaar. Het is een teken van emancipatie. Er zijn juist enorm veel tekenen van vertrouwen. Wij handelen op marktplaats dagelijks met wildvreemde mensen. Die sturen wij geld en wij krijgen onze spullen toegestuurd. We doen aan crowd funding in projecten van onbekende mensen, omdat wij geloven in hun ideeën. En dat doen we terecht omdat de normaalverdeling ons vertelt dat het overgrote deel van de mensheid te vertrouwen is. Natuurlijk zit er soms weleens en naar persoon tussen. Dan heb je pech. Dan heb je net iemand te pakken uit het verkeerde extreme gebied in de normaalverdeling. En meestal is het niet eens zo erg gesteld, maar had iemand gewoon een slecht moment te pakken in zijn doorgaans normaal verdeelde leven. Kortom: bedenk dat nare momenten en vervelende mensen bij het leven horen. De extremen kom je af en toe tegen en laat die niet je stemming bederven of je oordeel over de wereld negatief beïnvloeden. Dat is het niet waard. Het overgrote deel van de tijd hebben wij het prima. En geniet van die uitschieters aan de andere kant van het spectrum. Nog een gelukkig nieuwjaar dus.
Wil je reageren op deze blog? Laat je reactie dan hieronder achter.
Deel deze blog met je netwerk.