Het opvolgingsdilemma van schoolleiders opgelost

Onlangs werd tijdens een van de programma’s Waarderend Leiderschap in het Onderwijs een interessant dilemma gedeeld. Nieuwe directeuren ontdekken vrijwel altijd zaken op school die niet kloppen en die een erfenis zijn van de vorige directeur. Wanneer die als collega in de stichting werkt, is dat zeer ongemakkelijk als dat aan de orde komt. Andersom is het net zo spannend: wie durft een schoolleider op te volgen die een geweldige school achterlaat? Dat kan toch alleen maar misgaan? Kortom, in de opvolging van de ene schooldirecteur door de ander is het de kunst om het voor beiden veilig te houden. Hoe kun je dat voor elkaar krijgen?

De vertrekkende directeur wil iets moois achterlaten
Als je als schooldirecteur vertrekt, dan wil je dat met opgeheven hoofd doen. Je wilt graag dat iedereen ziet dat je een mooie school achterlaat. Het is het resultaat van jarenlang hard en toegewijd werken. Natuurlijk wil je voor jouw gevoel van eigenwaarde de huidige situatie dan zo mooi mogelijk afschilderen. De onderliggende boodschap is: je opvolger komt in een gespreid bedje, dus die hoeft niets te veranderen. Dat wil je ook liever niet, want dat zou je stiekem toch zien als een vorm van kritiek.

De nieuwe directeur wil verschil kunnen maken
Als nieuwe directeur is het risicovol als je op een perfecte school terecht komt. Dan kun je het alleen maar slechter doen. Want ook al doe je het even goed, in de vergelijking kom je er stiekem toch minder voordelig uit, puur omdat je nieuw bent. Je bent juist directeur geworden om het verschil te maken. Natuurlijk wil je dan, voor jouw gevoel van eigenwaarde, dingen vinden die je voorganger heeft laten liggen. Maar ja, als die als collega binnen je stichting is gebleven, dan is het ongemakkelijk om het daarover te hebben.

De focus op progressie maakt het veilig
Om ieders eigenwaarde hoog te houden, is het belangrijk dat iedereen een bijdrage aan de progressie wordt gegund, zodat iedereen het verschil kan maken. De oude schooldirecteur is ooit gestart en heeft sindsdien een hoop aangepakt en veranderd. Als je op die progressie terugkijkt, dan zie je een prachtige ontwikkeling. Dan is het niet nodig om de huidige toestand van de school mooier voor te stellen dan die is. Sterker nog, het is belangrijk dat de nieuwe schoolleider ook weer progressie kan boeken. Want een school is nooit af. Je wordt geconfronteerd met een nieuwe fase, een nieuwe periode, met nieuwe uitdagingen. Je bouwt, wat dat betreft, altijd verder aan wat je voorganger achterlaat.

Dat creëer je met een warme overdracht
Om zowel de vertrekkende als de nieuwe schoolleider recht te doen, helpt het als zij een warme overdracht hebben, waarin de laatstgenoemde de eerste interviewt. Welke progressie heb je in de loop van de tijd gemaakt? Waar ben je trots op, als je zo terugkijkt? Welke progressie had je nog willen maken? Waar zou je dan beginnen? Vervolgens kun je teruggeven wat je waardeert in het verhaal en wat je ervan meeneemt.

Waar je op kan doorpakken in de kennismaking met het team
Vervolgens kun je op een waarderende manier de school leren kennen door de nieuwe collega’s te interviewen. Wanneer zijn zij op hun best? Wanneer is het team of de school op zijn best? Wat gebeurt er dan? Waar liggen kwaliteiten in het team en waar liggen wensen en verlangens? Het resultaat kun je vervolgens terugkoppelen naar de oude schooldirecteur. Wat zou je vooral willen behouden aan hoe de school nu is? En waar zie je kansen om voort te bouwen? Wanneer alles in ‘wel-taal’ is geformuleerd, kun je beide met een gepast gevoel van eigenwaarde kijken naar de eigen rol in het verhaal.

Voor leerkrachten is dat ook fijner
Ook voor leerkrachten kan dit een plezierige aanpak zijn in de overdracht naar het volgende schooljaar. Als je je onzeker voelt, is het namelijk superspannend om een klas over te nemen van een geweldige collega. Dan kun je van een warme overdracht juist enorm veel leren om het succes voort te zetten. Daarbij is het evident dat er met de kinderen nog steeds progressie geboekt kan worden. Er liggen altijd kansen om het verschil te maken. Hoe gaaf is het als we zo elkaars waarde onderkennen en nadrukkelijk op elkaar voortbouwen!

Deel deze pagina met je netwerk: