“Over-zelfverzekerde leerkracht? Toch kan die reflecteren!”
Tijdens onze workshops of ons programma vragen leiders in het onderwijs zich wel eens openlijk af of de waarderende aanpak wel werkt bij die over-zelfverzekerde leerkracht of docent. Want die kan helemaal niet op zichzelf reflecteren. En dat is toch wat je nodig hebt om je verder te ontwikkelen. Ze zitten er echt mee in hun maag. Hoe dring je tot ze door? Als jij ook zo’n medewerker hebt, is het belangrijk om te weten dat je zelf onderdeel bent van het systeem. Het slechte nieuws is: waarschijnlijk heb je het zelf geïnduceerd. Het goede nieuws is: jij kan het dus veranderen.
Je neemt overtuiging waar
“Wat moet ik dan met die leerkracht? Die vindt dat hij fantastisch lesgeeft. Terwijl hij onze nieuwe aanpak echt niet oppikt. Hij draait nog steeds zijn oude lessen. En als het niet werkt, dan ligt het natuurlijk niet aan hem. Nee, dan ligt het aan de kinderen. Hij is zo overtuigd van zijn eigen gelijk; hij is echt niet in staat om te reflecteren. Wat moet ik met zo’n man!” Het zou zomaar de klacht van een schoolleider kunnen zijn die niet meer weet hoe hij een bepaalde leerkracht in de leerstand krijgt.
Die je waarschijnlijk zelf hebt opgeroepen
“Ik wil dat hij beseft dat het echt anders moet”, benadrukt de schoolleider. En diezelfde nadruk merkt die collega natuurlijk ook. Die ontvangt de boodschap als: “Ik maak mij grote zorgen om jou!” Wat zou je zelf doen in zo’n geval? Dan wil je als medewerker die zorg toch wegnemen? Dan ga je jouw leidinggevende duidelijk maken dat dat nergens voor nodig is: “Het is allemaal niet zo’n punt. Ik heb al zo veel ervaring. Dat komt helemaal goed.” Als schoolleider stelt je dat echter geenszins gerust. In tegendeel, die vent ziet het probleem niet! Hoe meer jij je zorg gaat benadrukken, hoe sterker die ander het probeert weg te nemen, wat maakt dat jij je weer meer zorgen gaat maken. Je zit gevangen in een systeem waarin je over-zelfverzekerd gedrag ontlokt door jouw benadering.
Want de angst voedt onveiligheid
De situatie is van beide kanten begrijpelijk. Als schoolleider zie je iemand die niet naar behoren functioneert. Je bent bang dat het alleen maar meer problemen oplevert als er niets gebeurd. En als die ander de problemen niet ziet, dan komt er geen verandering. Voor de leerkracht is een schoolleider die zich zorgen maakt echter uitermate eng. Stel je voor dat je als probleem wordt gezien! Dat wil toch niemand? En het is super onveilig om toe te geven dat het je niet lukt. Dan maar de schuld aan anderen geven en zoeken naar de houvast in je routines. Als je als schoolleider doorhebt dat het zo werkt bij de leerkracht, heb je de verantwoordelijkheid om het om te draaien. Een leider hoort juist angst te reduceren en in plaats van op te roepen.
Dus richt juist alle aandacht op wat hun vertrouwen geeft
Hoe keer je dat dan? Stel je eens voor dat je ‘Ja’ zegt tegen die zelfverzekerdheid. Laat deze leerkrachten praten over alles wat zij vinden dat zij geweldig doen en ga dat juist diepgaand onderzoeken. Want als iemand zo overtuigd is, dan is het toch interessant om te weten wat daarin zo succesvol is? Dus, waar zijn zij trots op? Hoe is hen dat gelukt? Wat kunnen anderen daarvan leren? Sta er open in en laat ze jou maar overtuigen van hun kwaliteiten. Sterker nog, wees er überhaupt van overtuigd dat zij goede leerkrachten zijn, want dan ga je het ook eerder zien. Dan is in ieder geval die zelfverzekerdheid gebouwd op de realiteit. Dan is het echt en is het ‘over-’ eraf.
Vandaaruit komt vanzelf het verlangen om te ontwikkelen
En de aandacht voor die verbeterpunten dan? Die komt vanzelf en sneller dan je denkt. Dat is het bijzondere van deze aanpak. De aandacht voor de sterke kant van de ander roept nuance op. Leerkrachten hebben dan zelf de neiging om te benoemen waar zij moeite mee hebben, omdat zij willen dat je een reëel beeld hebt. Daarnaast is het veilig geworden om zaken te benoemen, omdat je weet dat je ook succesvol kan zijn. Dat potentieel heb je in je. En hoe gaaf is het als jouw leider dat potentieel herkent. Dan komt dat verlangen om je verder te ontwikkelen vanzelf. Dat kunnen mensen dan niet meer laten. Hoe geweldig is het als jij dat kan ontlokken door jouw aandacht 180 graden te draaien.
Wil je reageren op dit blog? Laat je reactie dan hieronder achter.
Deel deze pagina met je netwerk: