“Verslaafd aan de waan van de dag”

Je bent de hele dag in touw om naast je afspraken allerlei mensen te woord te staan, zaken voor ze te regelen en calamiteiten op te lossen. Aan het eind van de dag verzucht je dat je pas om vijf uur aan je eigen werk toekomt. De waan van de dag regeert je leven als schoolleider. En stiekem vind je dat nog lekker ook. Eigenlijk is het daardoor een soort verslaving, want je geeft eraan toe, terwijl je weet dat het niet goed voor jezelf is. Wat is die verslaving en wat kan je eraan doen?

Iedereen heeft z’n verleiding
Als ik aan schoolleiders vraag wat zij geweldig vinden aan hun werk, dan wordt steevast de afwisseling en dynamiek genoemd. Geen dag is hetzelfde. Er wordt iedere dag weer een beroep op je gedaan en vooral op je flexibiliteit om te reageren op datgene wat je niet gepland hebt. De redenen om daarin mee te gaan zijn divers. Wellicht vind je dat je beschikbaar moet zijn en help je anderen graag. Of je ziet overal kansen en ervaart erkenning als mensen een beroep op je doen. Anderen gaan vanuit verantwoordelijkheidsgevoel alles regelen omdat er niets fout mag gaan. Of je vindt alles dat nieuw is interessant en je ziet in problemen een aantrekkelijke intellectuele uitdaging. Allemaal hebben we onze eigen verleiders die ons aantrekken in de waan van de dag.

Die je een lekker gevoel geven
Gemeenschappelijk aan al deze verleiders is dat zij je belangrijk laten voelen. Leerkrachten, ouders en kinderen doen een beroep op je en geven jou het gevoel dat je nodig bent. Het maakt dat je het werk als betekenisvol en zinvol ervaart. En dat is heel motiverend. Het is een van de belangrijke pijlers om je in je werk op je plek te voelen: dat anderen behoefte hebben aan jouw kennis en kunde. Dus wat kan daarop tegen zijn? Het grote nadeel van al deze verleiders is, dat je geneigd bent om erop in te springen vanuit een kortetermijnbevrediging van je behoefte. Je kan gelijk wat doen en voor een ander het verschil maken, wat een directe energierush geeft. Lekker!

En dan komt de kater…
Net als bij de kortetermijnbevrediging van de alcohol, wacht de kater als we ingaan op de verleiding van de waan van de dag. Dan baal je dat je niet gedaan hebt wat je gepland had. Je bent nog niet opgeschoten met datgene wat heel belangrijk is en al een tijd op je bord blijft liggen. Dat moet dan ’s avonds of op een ander moment die je liever had besteed aan privézaken. Maar ja, jij hebt je laten verleiden, dus je moet zelf op de blaren zitten. Lekker is anders. Als we dan de balans van de dag opmaken, dan zijn de energiegevers van de waan van dag stiekem iets waar we wel met genoegen aan terug kunnen denken. Dus morgen doen we het toch weer zo.

Daarnaast maak je anderen ook verslaafd
De vraag is of je echt van betekenis bent voor anderen als je op de korte termijn hun behoefte bevredigt en daarmee die van jezelf. Je maakt anderen namelijk afhankelijk van je. Je krijgt medewerkers die verslaafd zijn aan jouw oplossingsgerichtheid. En als je dan een keer niet beschikbaar bent, dan kan dat je nog wel eens verweten worden. Zeker in het onderwijs worden leiders gezien als een faciliteit die ter beschikking hoort te staan van het personeel. Dus ze blijven een beroep op je doen en er komt geen einde aan de waan van de dag. We hebben een zichzelf onderhoudend systeem gecreëerd.

Dus vraag jezelf eens af…
Het is dus belangrijk om bij je verleidingen af te vragen of het je behoefte op de lange termijn bevredigt. Hoe zou je het aanpakken als je daarin van betekenis wilt zijn en het verschil wilt maken? Help je dan echt iemand door nu even iets op te lossen? Of help je iemand veel beter door nu niets te doen en later een gesprek te voeren over de structurele aanpak? Haal je de lange termijn doelen daadwerkelijk door nu die ene kans te pakken, of kan je beter focus houden op je strategie? Is het wel daadwerkelijk jouw plicht om bepaalde zaken te regelen? En als dat zo is: hoe kan je dat dan structureel regelen? Ben jij wel degene die het probleem moet begrijpen en de oplossing moet aandragen? Of is het veel belangrijker dat anderen het zelf gaan begrijpen en oplossen? En is het dan niet veel interessanter om dat met slimme vragen voor elkaar te krijgen?

En maak een bewuste keuze
Bovenstaande vragen helpen je om een afweging te maken tussen de korte en lange termijn effecten, waarbij de laatste meer gewicht in de schaal mogen leggen als je aan de waan van de dag wilt ontsnappen. Mag je dan nooit meer toegeven aan die verleidingen? Natuurlijk wel. Je hebt ook op de korte termijn soms energiegevers nodig als tussendoortje. Als je er maar bewust voor kiest, want dat maakt het hele verschil. Als je ervoor kiest om er aan toe te geven, geniet je er meer van. En dan kan je jezelf op die andere momenten weer motiveren om “Nee” te zeggen tegen de korte termijn en volmondig “Ja” tegen de lange termijn.

Wil je reageren op dit blog? Laat je reactie dan hieronder achter.

Heb je het gevoel dat je de hele dag bezig bent met problemen oplossen? Dat je denkt dat jij degene bent die de oplossing heeft voor deze problemen? Dat je je afvraagt waarom een ander zijn/haar verantwoordelijkheid niet neemt? Het kan zijn dat er negatieve interactiepatronen heersen. De dramadriehoek is van kracht. Tijdens het webinar kom je erachter hoe je de dramadriehoek herkent en hoe je hier uitkomt. Meld je HIER aan.

Deel deze pagina met je netwerk: