• Begrijp jezelf en je collega’s beter
• Breng in kaart wat werkplezier geeft en motiveert
• Maak de cultuur in je school zichtbaar en beïnvloedbaar
• Ontdek wat aandacht nodig heeft voor verandering
• En hoe een ieder vanuit persoonlijk leiderschap daaraan kan bijdragen
• Creëer een gemeenschappelijke taal voor feedback
• Buig weerstand en negativiteit om naar veerkracht, enthousiasme en plezier
• Houd de flow vervolgens met elkaar vast
• Kortom, maak de samenwerking leuker en effectiever

In de interactie tussen mensen lopen processen waar je soms geen grip op lijkt te hebben. De ene samenwerking lijkt vanzelf te lopen en de andere werkt voor geen meter. Bij het ene duo floreert een leerkracht en met een ander duo wordt het alleen maar van kwaad tot erger. Met de een heb je automatisch een klik en met de ander blijft het altijd hard werken. Wat maakt het dat mensen met elkaar matchen en het beste bij elkaar naar boven kunnen halen of juist niet?

Soms lijken mensen in hun gedrag te verschillen van dag en nacht. Die lieve aardige collega die altijd voor iedereen klaar staat en opeens razend wordt. Of die flexibele collega die altijd tijd heeft en nu ineens strak en star op het eigen werk gericht is. Waar komt die ommezwaai vandaan?

Hetzelfde team kan op het ene moment effectief zijn en op het andere totaal niet. Dan kan het maanden duren voordat ergens een besluit over wordt genomen. En is er een besluit genomen, dan wordt het nog eens heroverwogen als iemand terugkomt van zwangerschapsverlof. Maar als er een bepaalde activiteit georganiseerd moet worden, dan blijken we ineens wel daadkrachtig te kunnen zijn. Hoe kan dat?

Aan de intenties ligt het niet. Iedereen wil graag een bijdrage leveren aan de school. We hebben allemaal het beste voor met de leerlingen. Zodra we het daar weer over hebben, voelen we die verbindende passie weer. Daarom is het ook zo gaaf om in het onderwijsveld te werken: allemaal geweldige bevlogen mensen met het hart op de juiste plaats. Wat maakt dat we het elkaar dan soms zo moeilijk kunnen maken? Dat we kunnen verzanden in een klaagcultuur en negativiteit?

Het heeft alles te maken met drijfveren. Drijfveren bepalen namelijk in hoge mate op welke wijze mensen functioneren. Datgene wat iemand drijft, bepaalt diens gedrag, diens waarneming, diens motivatie om dingen wel of niet te doen, de zaken waar die graag energie aan geeft. Drijfveren komen voort uit hoe we naar de wereld kijken: ons wereldbeeld. Er zijn zes verschillende wereldbeelden. Deze vinden we allemaal in verschillende mate waar, wat bepaalt dat iedereen ook verschillend naar situaties kijkt, er wat bij voelt en erop reageert.

Als je de drijfveren niet kent, zit je niet aan het stuur. Dan laat je je leiden door je eigen drijfveren en blijf je in dezelfde patronen vastzitten. In sommige valkuilen blijf je stappen, ook als team. In de sociale cultuur op school bevestigen we elkaar vooral in de beleving van vervelende zaken, waardoor je met elkaar in een negatieve spiraal terecht kan komen. En die feedbacktrainingen hebben ook nog niet geleid tot een betere samenwerking.

Als je de drijfveren wel kent, weet je waar je invloed ligt. Want het begint allemaal bij het begrijpen van jezelf en de ander. Als je door hebt hoe de patronen werken, kan je andere keuzes maken. Je kan leren om de zienswijze vanuit andere drijfveren te waarderen en te benutten. In de communicatie kan je bruggen slaan, zodat je boodschap het gewenste effect heeft. Je weet waar je werkplezier vandaan komt en je kan doen wat er moet gebeuren omdat je weet hoe je het graag hebben wilt. Kortom: iedereen in jouw team kan meester worden van diens eigen drijfveren en daarmee van meerwaarde worden in de samenwerking. Hoe gaaf is dat?

De Management Drives Onderwijsvragenlijst biedt dat inzicht

Het meten van drijfveren gebeurt door het online maken van de Management Drives Onderwijsvragenlijst. Bij ieder individu worden zes drijfveren onderscheiden en gemeten. Ieder mens beschikt in principe over al deze zes drijfveren, maar de volgorde en intensiteit verschilt per persoon. De drijfveren worden aangeduid met verschillende kleuren. De resultaten worden helder en eenvoudig weergegeven in een aantal grafieken. Deze geven inzicht in de logica die jou drijft, inzicht bij welke drijfveren je vooral last hebt van de negatieve kant en inzicht in waar je energie van krijgt of op verliest. Daarnaast laat het zien wat dagelijks jouw aandacht vraagt en wat dat betekent voor je omgang met werkdruk en je behoeftes om juist werkplezier te verkrijgen.

Hoe gaat het in zijn werk?

Als je voor jouw team een drijfverensessie wilt organiseren, dan bespreken wij eerst de situatie en je wensen. Uiterlijk twee weken voor de datum van de studiedag ontvangen de teamleden een uitnodiging via de mail met een link naar de vragenlijst op het internet. Het invullen neemt tussen de 20 à 30 minuten in beslag.

Op de studiedag zelf wordt er nog een teamassessment afgenomen om de cultuur in kaart te brengen. Daarna volgt een inspirerende uitleg over de theorie achter de drijfveren met onder meer leuke filmpjes en alle ruimte voor het stellen van vragen. Daarna worden eerst de drijfverenprofielen teruggekoppeld van de schoolleiding, zodat iedereen ervaart op welke respectvolle, inzichtelijke en luchtige wijze dat gedaan wordt. Dat creëert veiligheid voor het verder plenair bespreken van de andere profielen. Afhankelijk van de groepsgrootte gebeurt dat in subgroepen. Daarna wordt gekeken naar het groepsprofiel en naar de uitkomst van het teamassessment. Dat geeft altijd inzicht in de vraag: waar willen wij als team meer van? Waar willen wij in groeien en ontwikkelen? Wat mag meer aandacht hebben om ons potentieel tot bloei te laten komen?

De inzichten van de ochtend worden in de middag concreet gemaakt. Ten eerste in een feedback carrousel waarin collega’s met diegenen waarmee zij het meeste samenwerken de inzichten kunnen delen en elkaar op een waarderende en constructieve wijze van feedback kunnen voorzien. Daarnaast wordt het thema van het team waarderend onderzocht. Dat maakt inzichtelijk wat het team al sterk maakt en wat er aan potentieel aanwezig is. Daarnaast maakt het helder wat het team wil gaan doen om nog beter te worden en de flow erin te krijgen en te houden. Aan het eind van de dag weet iedereen waar deze persoonlijke leiderschap in kan nemen.

Zo’n drijfverensessie vraagt vervolgens wel opvolging. Dat wordt minimaal gegarandeerd door een drietal telefonische coaching sessies met de schoolleider. Daarin is ruimte om de progressie te bespreken die gemaakt wordt, wat de invloed van de schoolleider daarop is en wat er nog meer aan mogelijkheden zijn om de effectiviteit van het team te vergroten op basis van de kennis van drijfveren.

Ron Velzeboer van OBS De Meander in Assendelft
heeft een drijfverensessie met zijn managementteam gedaan:

Voordat wij met Aart aan de slag gingen zaten wij in een negatieve spiraal met elkaar. Als MT waren wij met losse handen aan het rijden: wij wisten niet hoe wij het een andere richting op konden sturen. In de ‘Terug aan het stuur sessie’ heeft Aart ons constant de spiegel voorgehouden, waardoor wij inzagen dat wij de negatieve spiraal zelf veroorzaakten. Tegelijkertijd was het essentieel dat hij daarin volledig oordeelloos was, want anders kom je niet uit je schulp. Met zijn positieve kijk en de juiste vragen heeft hij ons laten zien wat er wel goed werkt. Wij weten nu hoe wij zijn en hoe wij handelen. Dat heeft geleid tot een manifest dat bij mij op kantoor hangt over de wijze waarop wij als MT het gewenste gedrag stimuleren. Dat pas ik elke dag toe. Ik kijk er regelmatig met mijn MT naar en we spreken elkaar er op aan. Het is belangrijk dat wij het goede voorbeeld geven. Van de MT-sessie hebben wij ook transparant en in alle kwetsbaarheid verslag gedaan naar het team. Dat heeft veel energie opgeleverd bij de leerkrachten.

Waarom inzicht in jouw drijfveren als leider belangrijk is

Inleiding
De kern van Waarderend Leiderschap is dat je door je vragen en conclusies mensen naar die kant van de werkelijkheid laat kijken die hen het meeste helpt. Drijfveren bepalen hoe mensen waarnemen, dus kennis hiervan gaat je helpen om mensen te begrijpen en negativiteit te keren.

Wat zijn drijfveren
Drijfveren komen voort uit ons wereldbeeld: de manier waarop wij naar de wereld kijken, wat wij daarin belangrijk, waardevol en logisch vinden. Er zijn zes verschillende wereldbeelden. Deze vinden we allemaal in verschillende mate waar, wat bepaald dat iedereen ook verschillend naar situaties kijkt, er wat bij voelt en erop reageert. Je kan het zien als zes stemmen in je hoofd die een discussie gaan houden als er iets gebeurt. Dan is er altijd een die het hoogste woord voert en feitelijk bepaald waar de aandacht naar uitgaat. Er zijn ook drijfveren die de tweede of derde viool spelen en van daaruit mede bepalen hoe je zaken aanpakt. En er zijn ook stemmen die naderhand pas naar boven komen of hun mond houden. De uitkomst van deze ‘discussie’ bepaalt in hoge mate iemands waarneming, de motivatie om dingen wel of niet te doen, wat energie oplevert of kost en waar men behoefte aan heeft. Kortom, het bepaalt in behoorlijke mate ons gedrag.

De drie standen die tot gedrag leiden
Vanuit onze drijfveren zijn er drie verschillende standen waarin wij kunnen staan, wat effect heeft op ons gedrag. In de basis zijn wij positief gedreven: wij willen een constructieve bijdrage leveren, iets van waarde toevoegen aan de wereld. Op goede dagen voelen wij ons daar competent in, hebben we vertrouwen en is onze aanpak in balans. Dan ben je bijvoorbeeld gericht op het creëren van een harmonieuze samenwerking en zorg je voor een goede afstemming en coördinatie zodat iedereen zijn rol kan pakken. Als dan toch dingen niet zo gaan als dat je graag zou willen, dan bestaat de kans dat je gaat doorschieten en meer van hetzelfde gaat doen. Dan kom je in de overdreven stand te staan. Dan bedek je bijvoorbeeld zaken met de mantel der liefde als iemand zijn verantwoordelijkheid niet neemt, om de lieve vrede maar te bewaren. Als we ons vervolgens daadwerkelijk onmachtig gaan voelen, dan gaan we negatief gemotiveerd gedrag vertonen. Dan ga je bijvoorbeeld achter de rug om van die ene persoon praten met een ander. Je gaat je beklag doen. Dergelijk geroddel ondermijnt de harmonie en je komt dan juist verder af te staan van wat je wilt. Mensen hebben het dan nodig om weer vertrouwen te krijgen in hun competentie en invloed. Waarderende Leiders ontlokken dat.

Wat er gebeurt als je je drijfveren niet kent
Als je je drijfveren niet kent, dan laat je je er hoe dan ook door leiden. Dan ben je botweg gezegd ‘slaaf van je drijfveren’. Jouw logica is dan een formele logica: iedereen denkt toch zo? Als leiders dat doen, kan het desastreuze gevolgen hebben. Wanneer medewerkers vanuit dezelfde logica denken, dan is de kans op overdreven gedrag groot, want je bent beide geneigd om problemen vanaf dezelfde kant te benaderen en op te lossen. Dan vind je het bijvoorbeeld allemaal zo belangrijk dat er harmonie is dat je wilt dat iedereen het eens is, dat er eindeloos over wordt doorvergaderd tot er eens een besluit valt. En met een beetje pech wordt die dan weer ter discussie gesteld als er iemand terugkomt van zwangerschapsverlof. Herkenbaar?

Het kan ook zijn dat je de aanpak van de ander niet logisch vindt en wellicht zelfs ronduit irritant. Dan bestaat het risico dat je de kwaliteit van deze medewerker niet onderkent en oplossingen over het hoofd ziet. Dan vind je het bijvoorbeeld vervelend dat een leerkracht zich overal mee bemoeit en zie je niet meer dat het voorkomt uit een enorme betrokkenheid en de behoefte om te kunnen helpen. Als je dan gaat aangeven dat de bemoeienis ongewenst is, gaat de ander zich terugtrekken en niet meer helpen waar het wel nodig is. Vanuit machteloosheid wordt er dan achter je rug om gepraat en blijf je van informatie verstoken voor goede besluiten. Als anderen zo onbedoeld door jou ervaren dat zij niet kunnen bereiken wat zij belangrijk vinden, gaan ze negatief gemotiveerd gedrag vertonen en dan ben je verder van huis.

Wat er mogelijk wordt als je je drijfveren wel kent  
Als je je drijfveren wel kent, dan kan je meester worden van je drijfveren. Ten eerste weet je dan dat jouw logica niet altijd aansluit bij wat de situatie vraagt en dat andere gezichtspunten van waarde kunnen zijn in de situatie. Je kan daarmee de kwaliteiten van anderen beter onderkennen en benutten. Daarnaast kan je herkennen wanneer je zelf in de overdreven of negatieve stand terecht komt, wat maakt dat je weet wat je nodig hebt om weer terug te schakelen naar de positieve stand. Vanuit die kennis van drijfveren kan je het ook bij anderen herkennen en hen helpen om weer vanuit de constructieve stand een bijdrage te leveren.

Dat is nu precies de kern van Waarderend Leiderschap: dat je de spiraal van onmacht doorbreekt door bij medewerkers positieve beelden en gevoelens van competentie te ontlokken. Met iemand wiens bemoeienis niet op prijs wordt gesteld, kan je eens onderzoeken wanneer een ander juist het meest dankbaar was. Wat gebeurde er toen? Waar had je de ander dan echt mee geholpen?

Drijfveren geven schitterende inzichten, onder andere in de startvraag bij Waarderend Onderzoeken: Waar willen wij meer van?

Wat krijg je uiteindelijk:

• Voor iedereen een drijfverenprofiel en een boek met de theorie en uitleg over hoe je het drijfverenprofiel kan lezen.
• Een app in de Applestore of Google Playstore om met elkaar makkelijk profielen te delen.
• Een totaaloverzicht van alle drijfverenprofielen.
• Groepsprofielen van verschillende relevante groepen.
• Een PowerPoint Presentatie met bovenstaande profielen de uitkomst van het teamassessment, een toelichting erop en de resultaten van het waarderend onderzoek van het potentieel van het team.
• Drie telefonische coaching sessies van een half uur om het in de praktijk verder handen en voeten te geven.
• En niet te vergeten: een team dat in de flow komt en met meer plezier eigenaarschap neemt.

Wat is de investering?

De Management Drives Onderwijsvragenlijst kost € 200,- ex BTW per persoon. Een drijfverensessie kost daarnaast per groep van maximaal 12 personen € 1800,- ex BTW, reiskosten en locatiekosten. Bij grotere groepen komen wij dus met meerdere adviseurs. De telefonische coaching bedraag € 300,- ex BTW.