Waarderend in- en uitchecken deel 2

In de vorige blog zijn we ingegaan op de waarde van inchecken, de vragen die je kunt stellen en wat je rol als begeleider kan zijn. Hopelijk heeft het je geïnspireerd en heb je al wat geprobeerd. Het kan zijn dat je nog afvroeg: hoe dan? Deze keer nemen we je dan ook mee in de spelregels en werkvormen. We ronden het af met de waarde van uitchecken en hoe je dat kunt doen.

Werkvormen en spelregels voor inchecken bij groepen
Er zijn de nodige spelregels en werkvormen waar je uit kunt kiezen, afhankelijk van de situatie en de tijd. Hieronder staan zowel spelregels als werkvormen en je kunt ze naar hartenlust mixen en mengen.

• Sharing & Dumping = Mensen geven een antwoord op de vraag en leggen hun verhaal in de groep. De rest luistert alleen. Vragen en mondelinge reacties worden uitgesteld tot de ronde klaar is en jij hebt samengevat. Deze spelregel werkt prima in groepen tot 12 personen bij werkvormen waarin iedereen aan de beurt komt, ook digitaal. In grotere groepen werkt het ook bij werkvormen waarin anderen non-verbaal kunnen laten zien dat voor hen hetzelfde geldt.
• Popcornstyle = De rij afgaan kan wat spanning geven. Daarom deze spelregel: Als jij aan je onderbuik voelt dat het bij jou oppopt, neem de ruimte en vertel je verhaal. Iedereen komt aan de beurt op zijn eigen moment en tijd. Stiltes mogen er zijn. Deze spelregel werkt ook digitaal, waarbij mensen kunnen aangeven dat zij de beurt willen door hun virtuele hand op te steken.
• Neem een voorwerp of een plaatje/foto mee: Je kunt mensen vragen om een voorwerp te pakken n.a.v. een bepaalde vraag. Bijvoorbeeld een voorwerp dat iets zegt over je roots, of een voorwerp dat iets zegt over een hobby, of een voorwerp dat iets zegt over je verlangen. Bij fysieke bijeenkomsten kan het handig zijn om vooraf de vraag te stellen. Digitaal kan het op hetzelfde moment. Dan hebben mensen een goede reden om even van hun scherm weg te lopen.
• Balletje gooien: Op deze manier kun je vlot antwoorden op open vragen inventariseren op een actieve manier die energie biedt. Iedereen staat in een kring. Je stelt een vraag en gooit een jongleerbal o.i.d. naar een van de deelnemers. Die beantwoordt de vraag en gooit hem naar de volgende deelnemer, net zolang tot iedereen geweest is en de bal bij jou terugkomt. Ondertussen kun je antwoorden noteren. Digitaal zouden mensen de beurt aan een ander door kunnen geven. Dat heeft evenwel niet dezelfde energie en dynamiek als het gooien en vangen van een balletje.
• Instappen: Bij deze werkvorm staat iedereen in een kring. Volgens Popcornstyle mogen mensen instappen en iets delen. Dat kan bij kennismaking de zin zijn “Ik ben de enige die…” Het kan aan het begin de bijeenkomst een antwoord zijn op een open vraag. Als andere deelnemers hetzelfde hebben of vinden als degene die als eerste instapt, dan inventariseer je gemeenschappelijk ervaringen, doelen, waarden, eigenschappen en andere zaken die belangrijk zijn. Digitaal zouden mensen naar voren kunnen stappen door een handje op te steken. Mensen die daarna in willen stappen zouden een duimpje op kunnen steken.
• Zitten/staan: In grotere groepen en/of als een kring door de opstelling onmogelijk is, kun je bovenstaande werkvorm doen met zitten en staan. Dan kan iemand gaan staan en wat delen en de deelnemers die hetzelfde vinden en ervaren gaan dan ook staan. Ook kun je als begeleider een aantal gesloten vragen stellen om zaken te inventariseren. Dat kan van luchtig (bijvoorbeeld Wie is er op de fiets gekomen? Wie heeft er een hond?) tot vragen die gaan over het doel van de bijeenkomst (bijvoorbeeld Wie ontvangt er graag feedback? En wie geeft er graag feedback?) Als begeleider kun je dan bij een enkeling doorvragen en ruimte bieden voor reacties. Op die manier kan iedereen in een grote groep actief meedoen en gehoord worden, zonder daadwerkelijk wat gezegd te hebben. Digitaal zouden mensen kunnen gaan staan door hun digitale hand op te steken.
• Kleine groepjes: In een grote groep kun je mensen eerst onderling in gesprek laten gaan over een vraag. Afhankelijk van de setting kies je een groepsgrootte. Vervolgens ga je na een bepaalde tijd per groep antwoorden ophalen. Digitaal kun je mensen eerst in breakout rooms zetten.
• Enquête: Je kunt een aantal mulitple-choice vragen stellen. Daarbij kunnen mensen hun antwoord laten zien met gekleurde blaadjes omhoog te steken of voor hun camera te houden, zoals bij het programma ‘Even tot hier’. Digitaal kun je polls houden om zaken te inventariseren. Zowel live als digitaal kun je ook gebruik maken van tools als Mentimeter, waarin mensen woorden kunnen opschrijven die een woordweb vormen.

De waarde van uitchecken
Uitchecken heeft tot doel om de bijeenkomst af te sluiten door op te halen in hoeverre mensen in hun verlangens en wensen zijn voorzien en wat in de bijeenkomst nut en waarde heeft gehad. Daarbij is het essentieel dat je bedenkt dat het uitchecken het toetje is. Een goede chef-kok weet dat je toetje geweldig moet zijn, omdat mensen dat het beste onthouden. Daarom is het belangrijk om te sturen met positieve vraagstellingen. Als je de algemene vraag stelt: “Wat vonden jullie van deze bijeenkomst?”, dan loop je het risico dat je ruimte biedt voor negativiteit. Er zijn namelijk altijd mensen die zelfs bij een geweldige bijeenkomst nog aangeven wat ze gemist hebben. Ruimte voor negativiteit is aan het begin en tijdens de bijeenkomst prima, want dan kun je er waarde uit halen. Aan het eind dient het geen doel meer, want je wilt juist dat het positieve blijft hangen.

Vragen die helpen bij uitchecken
De volgende vragen ontlokken altijd positieve antwoorden en maken veel energie los. Je hoeft er vaak maar één van te kiezen voor de afronding en je kunt er gerust varianten op bedenken.

• Wat heb je gewaardeerd aan deze bijeenkomst?
• Wat was het beste van vandaag?
• Wat neem je mee uit deze sessie?
• Wat ga je morgen eens proberen?

Mocht het zo zijn dat je aanvoelt dat mensen ook nog tips kwijt willen, omdat er echt wel wat beter kon, dan kun je daar op een positieve manier zo naar vragen: “Stel dat er iets is wat deze bijeenkomst nog beter had kunnen maken, wat zou dat dan zijn?” Meestal kun je dat achterwege laten, omdat je zelf al prima weet wat er beter had gekund.

Alternatieve vragenreeks een-op-een
Bovenstaande vragen werken ook prima een-op-een. Je kunt je er ook voor kiezen om met drie gesloten vragen ‘Ja’-antwoorden te ontlokken, waardoor iemand in een positieve stemming het gesprek verlaat. Belangrijk is dan wel dat je ervan overtuigd bent dat de ander ook zo zal reageren. Bijvoorbeeld als iemand eerst radeloos bij je binnenkwam lopen en het niet meer zag zitten. Stel dat je een geweldig gesprek hebt gehad en de ander is er helemaal uit. Dan kun je vragen:

1. Ben je nu je verhaal kwijt?
2. Weet je nu hoe je verder moet?
3. En heb je er vertrouwen in?

Werkvormen en spelregels voor uitchecken bij groepen
Een groot deel van de werkvormen die bij het inchecken staan, werken ook bij uitchecken. Open vragen als: “Wat heb je gewaardeerd aan deze bijeenkomst?” kun je prima doen in de kring, met of zonder balletje, in Popcornstyle et cetera. Als afsluiter zijn er ook nog alternatieve werkvormen die je kunt benutten om de waarde van de bijeenkomst te verkennen. Een hele leuke is de fysieke schaalvraag. Dan schets je dat er een schaal loopt door de ruimte van de ene naar de andere kant. Aan de ene kant is het doel van de bijeenkomst voor jezelf nog helemaal niet behaald en aan de andere kant heb je het volledig bereikt. Vervolgens kun je vragen: “Ga op deze schaal daar staan, waar je stond aan het begin van de bijeenkomst.” Als iedereen staat vraag je vervolgens: “Ga nu daar staan waar je aan het eind van deze bijeenkomst bent gekomen.” Vervolgens kun je een aantal mensen de gelegenheid geven om te delen wat dan de progressie is die zij daarmee gemaakt hebben. Het mooie van deze werkvorm is dat de focus ligt op de vooruitgang in plaats van op het einddoel. Progressie maken we doorgaans altijd wel.

Voel je vrij om te proberen
Wat we beschreven hebben over in- en uitchecken is ongetwijfeld onvolledig en qua werkvormen niet uitputtend. De mogelijkheden zijn eindeloos. We hopen je vooral te hebben geïnspireerd door de waarde ervan te laten zien en een aantal mogelijkheden te schetsen. Voel je verder vooral vrij om het te proberen. Als het nog niet zo werkt als je wilde, pas je de vragen en werkvorm aan op basis van je ervaring. Wat wel werkt kun je voor jezelf vastleggen en meenemen naar volgende bijeenkomsten.

Als uitcheck van deze blog vragen we natuurlijk: wat heb je gewaardeerd aan deze blog?

Deel deze pagina met je netwerk: