Waarom je met Waarderend Onderzoeken snel leert

De motivatie om te leren ontstaat vaak als we iets willen bereiken en kennis of vaardigheden missen om dat te realiseren. Dat vraagt bewustzijn van het doel dat je wilt bereiken en dat doel moet ook belangrijk en waardevol voor je zijn. Daarnaast vraagt het bewustzijn van wat je nodig hebt om dat doel te bereiken. Kenmerkend is de start van een gesprek geweest met een schoolleider die zei: “Aart, in coaching worden je twee vragen gesteld: wat wil je en wat heb je nodig. Nou Aart, ik weet niet wat ik wil en ik weet niet wat ik nodig heb.” “Dat geeft niets,” reageerde ik, “daar komen wij met Waarderend Onderzoeken vanzelf achter.”

Problemen laten zien wat je belangrijk vindt
Mensen weten vaak beter waar zij vanaf willen, dan wat zij wel willen. Mijn klant kon dan ook gemakkelijk vertellen waar zij tegenaan liep in haar school. Door te vragen waarom die problemen voor haar belangrijk zijn, maakte ik verbinding met wat haar drijft. Zij kreeg enige notie van haar droom. Zij vertelde: “Er is een leerkracht hier op school die op een geweldige manier les geeft. Ik zou graag zien dat anderen het ook zo aanpakken.”

Je onderzoekt samen met betrokkenen en bouwt voort op wat er al is
“Zij heeft nu even tijd. Zullen wij haar erbij halen?” vroeg ze. Dat vond ik een uitstekend idee, want een waarderend onderzoek begint bij het onderzoeken van wat er al is. Omdat wij oprecht geïnteresseerd waren in haar succesverhalen, ontstond er een levendig gesprek waarin de betrokken leerkracht prachtig kon vertellen over haar aanpak. De schoolleider schreef vellen vol en haar gemoed klaarde zichtbaar op. Het deed beiden goed om te ontdekken wat de waarde van haar aanpak is.

Het maakt systematisch en pragmatisch succesfactoren inzichtelijk
Een fundamentele manier van leren ontstaat als je principes ontdekt die werken. Principes zijn abstracties van de realiteit. Die vind je makkelijker als je bij de praktijk begint en succeservaringen systematisch onderzoekt. Het is van belang om op verschillende punten stil te staan en diepgaand door te vragen tot de essentiële punten boven tafel zijn. Het was voor zowel de leerkracht als de schoolleider verhelderend en verrassend wat de kern van haar succesvolle aanpak was.

Waarderende onderzoeken is actieonderzoek
Diepgaand onderzoeken klinkt tijdrovend, maar is het uiteindelijk niet. Want al onderzoekende veranderen al zaken. Zo zei de schoolleider aan het eind van het gesprek: “Aart, nu weet ik wat ik wil en weet ik wat ik nodig heb”. Er had een verandering plaatsgevonden in één gesprek, wat daarna voor een stroomversnelling zorgde. Wat je leert kan je direct in praktijk brengen, juist omdat het daaruit voortkomt. Het geeft zelfvertrouwen en dat maakt het ondernemen van acties velen malen makkelijker.

Leren waarderend onderzoeken vraagt een investering
Natuurlijk ben je er niet in één gesprek. Het proces gaat verder en vraagt steeds de waarderende focus. De vaardigheid om dat te kunnen is als leren fietsen. Het vraagt oefening gedurende enige tijd, zodat je het je echt eigen maakt. Als jij het ook wilt leren en wilt investeren in je eigen effectiviteit als schoolleider, dan is het programma Waarderend Schoolleiderschap zeker wat voor jou!

Deel dit bericht met je netwerk: