“Werkdruk als argument? Leerkrachten verdienen beter!”
Het is niemand ontgaan vorige week: er werd gestaakt in het Primair Onderwijs. De boodschap was ook duidelijk: leerkrachten willen meer salaris en minder werkdruk. Tot zover is de actie zeker geslaagd. Ik vind ook dat leerkrachten meer horen te verdienen en wat betreft hun vakbekwaamheid gelijkwaardig zijn aan hun tweedegraads collega’s in het Voortgezet Onderwijs. Alleen die werkdruk, dat is marketingtechnisch echt het meest onhandige argument. Daar werd ik extra in bevestigd toen ik deze week op een school kwam waar de leerkrachten met foto’s op het prikbord aan de ouders duidelijk wilden maken wat dan de werkdruk is waar zij last van hebben. Ik zet graag uiteen wat het effect is en wat het alternatief is, omdat leerkrachten echt beter verdienen.
Hoe de boodschap overkomt
Op het prikbord hingen foto’s van allerlei activiteiten buiten het lesgeven die hen werkdruk bezorgen. Zoals: notulen uitwerken van de teamvergadering, nakijken, extra oefenmateriaal uitzoeken, stagiaires begeleiden, dossiers bijwerken en … een borrel organiseren voor de hulpouders… Bij die laatste dacht ik gelijk: als dat je zoveel werkdruk geeft, laat dan maar… Niet handig zo’n foto als je draagvlak bij ouders zoekt die hun eigen tijd in de school steken. De tweede gedachte was: ja maar, dat is toch ook gewoon jullie werk?
Toen ging de molen verder draaien op deze toer: politici die 80 uur per week werken en stapels dossiers mee naar huis nemen ga je echt niet overtuigen met een verhaal over werkdruk. Dat zal voor een hoop ouders niet minder zijn. En denk je dat er ooit één manager in het bedrijfsleven iemand opslag heeft gegeven als deze in dezelfde zin zei: “Ik wil meer salaris en minder werkdruk!”? Natuurlijk niet! Dan gebeurt precies het tegenovergestelde. Dan wordt het gezien als een teken dat jij je werk niet aan kan en dan verdien je zeker niet meer. Kortom, werkdruk is een totaal onhandige marketingboodschap als je meer wilt verdienen.
Wat het desastreuse effect is op leerkrachten zelf
Sterker nog, de aandacht voor werkdruk maakt de werkdruk alleen maar erger. Alles dat je aandacht geeft groeit. Op last van de vakbond is er een cao gekomen die tot doel heeft om de werkdruk te verminderen en die alleen maar als effect heeft dat schoolleiders meer werkdruk ervaren met het doorvoeren van de maatregelen. En leerkrachten worden beperkt in hun mogelijkheden om de druk te verlagen omdat alles in een strikt afgebakende hoeveelheid tijd moet. Het heeft de regelmogelijkheden alleen maar verkleind. Daarnaast wordt de beleving van de werkdruk versterkt door het er steeds met elkaar erover te hebben en elkaar te bevestigen. In de sociale cultuur van het onderwijs resoneren klachten tot soms zelfs ondraaglijke proporties. Kortom: als je minder werkdruk wilt, moet de aandacht totaal ergens anders naar uit gaan.
Waar je wel aandacht aan moet besteden als je minder werkdruk wilt
In de eerste plaats bepaalt je eigen houding en gedachten al heel veel. Tijdens een workshop vertelde een aikidoleraar eens het volgende voorbeeld: als je denkt dat je tegen de wind in fietst, dan wordt het heel zwaar. Bedenk eens dat je ‘in’ de wind fietst en je fietst een stuk lichter. Dan accepteer je de wind als een gegeven en vecht je er niet tegen.
Het belangrijkste is evenwel: werkplezier. Als je plezier hebt in je werk, dan is werkdruk geen issue. Dat merken de leiders die het programma Waarderend Leiderschap in het Onderwijs hebben doorlopen. Zij onderzoeken in gesprekken met leerkrachten hun werkplezier en welke mogelijkheden zij zelf hebben om dat te vergroten. Een van deze leiders werkt op een school waar men er in januari collectief doorheen zat en waar leerkrachten nu tegen haar zeggen: we hebben het nog steeds druk, het voelt alleen niet zo. Dat heeft zij in een half jaar tijd bereikt! Terecht ook dat zij het zo ervaren, want leerkrachten hebben een prachtig vak!
Wat je beter kan communiceren als je meer wilt verdienen
En dat is waar het in de communicatie ook over moet gaan als leerkrachten meer willen verdienen. Laat zien dat je trots bent op je vak en wat je daar allemaal voor moet kunnen. Want het is een vak, ook al lijkt het door alle betutteling en alle goede bedoelingen in de afgelopen jaren ingeperkt (Evert Hoogendoorn heeft dat in een column briljant uiteengezet). Leerkrachten mogen juist meer doen om het geven van onderwijs tot hun domein te claimen. Hoe kinderen samen leren, groeien, ontwikkelen, spelen en werken is hun expertise. Er zijn zoveel vaardigheden nodig om een stimulerende leeromgeving te creëren. Er zijn iedere dag zoveel rollen te spelen om anderen daarin te betrekken. Maak daar foto’s van! Laat die beelden zien, van leerkrachten die geweldige dingen bereiken met kinderen omdat het zulke vaklui zijn! En, laten zien dat je goed bent in je werk, dat kan alleen als je er ook plezier in hebt.
Wil je reageren op deze blog? Laat je reactie dan hieronder achter.
Deel deze blog met je netwerk